Gerra zibila Etxebarrin: 8 hilabete lehengo lerroan
1936ko Uztailaren 18an frankok altxamendua abiatu zuenetik hilabete batzuetara iritsi ziren faxistak Etxebarriko inguruetara. Elgoibar hartu ondoren, egun Gipuzkoako muga den lerroan kokatu zen gutxi gora behera frentea; Bergaratik, Elgoibar eta Mutrikuraino.
Nafar errekete, karlista eta militar ugarik emandako ufadak indartuta ekarri zituzten haize beltzak gure parajeetara, eta han egin zituzten 8 hilabete luze, kainoikada, tiro, eta hegazkin erasoz.
Gerra zibilak Etxebarrin berezitasunik badu, frente biak oso gertu egotea da. Badira lekuak non 200m baino ez zeudela II.Errepublika defendatzen zutenen eta Faxisten artean. Nabarmentzekoa da, errepublika zaleek erretaguardian egindako lana. Trintxera eta lehen lerroko postuetaz gain, bigarren lerro edo erretaguardia indartsu bat ezarri zutelarik, Etxebarria-Markina-Berriatua artean.
Ondorengo mapa honetan gorriz agertzen da Errepublika defendatzen zutenen esparrua eta faxistek hartutako eremua.
Ahaztuen Oroimena 1936 